Το Κάστρο της Χίου Ένας Χαμένος Παράδεισος
Χριστόφορος Κολόμβος, Ιχνηλατώντας τη Θεωρία της Βυζαντινής καταγωγής του Μεγάλου Εξερευνητή – Παρουσίαση στα πλαίσια του 2ου Φεστιβάλ Κάστρου Χίου, Ιούλιος 2013 στον αύλειο χώρο του Επάνω Πορτέλο
Ενίοτε, στην ιστορική έρευνα της ζωής μεγάλων προσωπικοτήτων υπάρχει μια σύγχυση σχετικά τόσο με την καταγωγή όσο και με το έργο τους. Ειδικότερα, η καταγωγή των ανθρώπων αποτελεί σημαντικό προσδιοριστικό χαρακτηριστικό της ταυτότητας τους και της μετέπειτα εξέλιξής τους. Άνθρωποι και κοινωνίες συχνά αυτοπροσδιορίζονται χρησιμοποιώντας ως πυξίδα μεγάλες προσωπικότητες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Όμηρος, του οποίου τη γενέτειρα διεκδικούν μέχρι και σήμερα επτά πόλεις, επιχειρώντας να αποκομίσουν ένα μέρος της διαχρονικά αναλοίωτης αίγλης του μεγάλου αυτού ποιητή της ανθρωπότητας. Αυτός ο λόγος μας ώθησε να αναμοχλεύσουμε την καταγωγή μιας ακόμα μεγάλης προσωπικότητας, του μεγάλου εξερευνητή Χριστόφορου Κολόμβου. Στη σημερινή παρουσίαση, θα επιχειρήσουμε να παραθέσουμε τις επικρατέστερες ελληνικού ενδιαφέροντος θεωρίες αναφορικά με την καταγωγή του μεγάλου θαλασσοπόρου και να τις αντιπαραβάλουμε με την πλέον αποδεκτή θεωρία, δηλ. αυτήν που τον θέλει να κατάγεται από τη Γένοβα της σημερινής Ιταλίας.
Ο Χριστόφορος Κολόμβος, στα ισπανικά: Cristóbal Colón, ήταν ένας θαλασσοπόρος εξερευνητής, διάσημος γιατί κατοχυρώθηκε σε αυτόν η ανακάλυψη μίας νέας Ηπείρου, της Αμερικής. Εικάζεται ότι γεννήθηκε την περίοδο μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου του 1451 μ.Χ και πέθανε στις 20 Μαίου του 1506. Υπάρχουν πολλές χώρες και πόλεις που διεκδικούν την καταγωγή του Κολόμβου, ανάμεσα τους η Ισπανία, η Καταλανία, η Πορτογαλία, η Κορσική, η Γαλλία, η Αγγλία και η Εβραική κοινότητα, με επικρατέστερη όμως τη Γένοβα της Ιταλίας. Η άφιξη του Κολόμβου στην Αμερική το 1492, σηματοδοτεί την αρχή μίας καινούργιας εποχής στην παγκόσμια ιστορία. Μάλιστα, η εποχή πριν την άφιξη ονομάστηκε ΠροΚολομβιανή εποχή ή Προκολομβιανή περίοδος. Ωστόσο, πρέπει να αναφέρουμε ότι ο Κολόμβος δεν ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που ταξίδεψε στην Αμερική. Αντίθετα υπάρχουν ενδείξεις ότι το 1000 μ.Χ Βίκινγκς πειρατές έφθασαν μέχρι την Αμερική, χωρίς όμως να γνωρίζουν ότι πρόκειται για μία νέα ήπειρο.
Tη ζωή του μεγάλου εξερευνητή καλύπτει ένα φάσμα μυστηρίου. Με βάση την επικρατέστερη θεωρία για τη ζωή και το έργο του, ο Κολόμβος ήταν ένας από τους τέσσερις γιους του Δομίνικου και της Σουζάννας Φονταναρόσσα. Ο πατέρας του ήταν υφαντουργός και ο ίδιος ακολούθησε την τέχνη του πατέρα του μέχρι τα 23 του χρόνια. Παρόλα αυτά, δεν γνωρίζουμε πάρα πολλά για τα πρώτα χρόνια της ζωής του, καθότι δεν υπάρχουν αξιόπιστες πηγές. Υπάρχουν όμως υπόνοιες ότι τον είχαν πάρει υπό την προστασία τους μεγάλες γενοβέζικες εμπορικές οικογένειες της εποχής, οι Σπινόλα, οι Ντινέγκρος και οι Σεντουριώνες. Το 1474 μετέβηκε στη Λισσαβώνα όπου ήδη διέμενε ο αδερφός του Βαρθολομαίος, ο οποίος δούλευε ως χαρτογράφος. Εκεί, απέκτησε γνώσεις περί χαρτογραφίας, γεωγραφίας, αστρονομίας, μαθηματικών, καθώς και της ναυτικής τέχνης. Επίσης, έμαθε ισπανικά και λατινικά. Δύο χρόνια από την άφιξη του στη Λισσαβώνα, το 1476 παντρεύτηκε την κόρη του Πορτογάλλου ευγενή θαλασσοπόρου Petro Perestrello, Filippa, ανεβάζοντας με αυτήν του την πράξη το κοινωνικό του status. Ο Κολόμβος απέκτησε από το γάμο αυτό έναν γιο, τον Ντιέγκο και το 1488 απέκτησε ακόμη ένα νόθο παιδί, τον Φερνάνδο, ο οποίος ήταν και ο βιογράφος του. Στα επόμενα χρόνια ταξίδεψε στις ατλαντικές ακτές της Ευρώπης και της Αφρικής και ειδικότερα μνημονεύονται τα ταξίδια του στην Ισλανδία, στη Χίο, στη Γουινέα και στην Αγγλία. Σ αυτά τα ταξίδια του γεννήθηκε η ιδέα ότι η γη έχει οβάλ σχήμα και ότι υπάρχει δρόμος προς δυσμάς που καταλήγει στις Ινδίες. Αφού δεν κατάφερε να πείσει τους Πορτογάλους βασιλείς να χορηγήσουν ένα ταξίδι εξερεύνησης του νέου αυτού θαλάσσιου δρόμου, έφυγε για την Ισπανία το 1484 μ.Χ.
Μετά από 7 χρόνια διαπραγματεύσεων με τους Ισπανούς βασιλείς, τους πείθει να του συγχρηματοδοτήσουν το ταξίδι του με 1 εκατομμύριο μαραβάντις. Ο ίδιος ξόδεψε για την καραβέλλα Σάντα Μαρία 500 χιλιάδες μαραβάντις. Το πρώτο του ταξίδι ξεκίνησε στις 3 Αυγούστου του 1492 από το λιμάνι Πάλος ντε λα Φροντέρα, με ακόμη δύο καράβια, την Πίντα και την Μίντα. Στις 12 Οκτωβρίου 1492 προσεγγίζει το Σαν Σαλβαδόρ, τις σημερινές Μπαχάμες. Ακολούθησαν άλλα τρία ταξίδια μέχρι και το 1502. Κατά τη διάρκεια του 3ου του ταξιδιού το 1500 έχασε την εύνοια των Ισπανών βασιλιάδων λόγω των χειρισμών του στις σχέσεις των ιθαγενών και των Ισπανών ναυτών, οι οποίοι έστειλαν τον Φραγκίσκο ντε Μομπαντίλια να τον συλλάβει και να τον φέρει πίσω αλυσοδεμένο. Κατάφερε να ελευθερωθεί αλλά ποτέ δεν απέκτησε το προηγούμενο κύρος του. Πέθανε το 1506 μόνος στο Βαγιαδολίδ της Ισπανίας και ετάφη σε μοναστήρι της πόλης. Τρία χρόνια αργότερα η σορός του μεταφέρθηκε σε μοναστήρι της Σεβίλλης και ακολούθως στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Δομίνικου στο νησί Εσπανιόλα. Μαζί μεταφέρθηκε και η σορός του γιο του Ντιέγκο.
*******************************************************
Υπάρχουν δύο θεωρίες όμως που θέλουν τον Κολόμβο ελληνικής καταγωγής και συγκεκριμένα βυζαντινό πρίγκιπα. Η πρώτη θεωρία που υποστηρίχθηκε από τον Σεραφείμ Κανούτας και τον Δημήτριο Σισιλιανό, θέλουν τον Κολόμβο να κατάγεται από την αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων Δισυπάτων. Από την άλλη πλευρά, η Ολλανδή ερευνήτρια Ρουθ Ντούρλαχερ – Βόλπερ θέλει τον Κολόμβο βυζαντινό πρίγκηπα που κατάγεται όμως από το νησί της Χίου. Ήταν ο Χριστόφορος Κολόμβος Έλληνας; Πως στοιχειοθετούν τη θεωρία τους;
1) Το πρώτο ερώτημα έχει να κάνει με την ίδια την ηλικία του Κολόμβου. Η γενουατική θεωρία τον θέλει γεννημένο στα 1451 μ.Χ. Σε μία όμως επιστολή του Κολόμβου προς τους Βασιλείς της Ισπανίας όταν βρισκόταν στη φυλακή το 1500 μ.Χ, αναφέρει ότι είχε ήδη 40 χρόνια εμπειρίας στη θάλασσα και σε άλλη επιστολή του έγραψε ότι ξεκίνησε στη θάλασσα από 14 χρόνων. Είναι γνωστό ότι για 7 συνεχόμενα έτη διαπραγματευόταν με τους Ισπανούς Βασιλιάδες, δηλ. 40+14+7 = 61 το 1500, τότε πρέπει να γεννήθηκε δηλ. το 1439 και όχι το 1451 όπως ισχυρίζονται οι Ιταλοί.
2) Με βάση τη θεωρία ότι γεννήθηκε το 1439, ο Κανούτας παραθέτει ότι σε κάποια επιστολή που έστειλε ο Κολόμβος στους βασιλείς, ήδη πριν φτάσει στη Λισσαβώνα το 1474 είχε 23 χρόνια ναυτικής εμπειρίας. Επιπλέον, ο Bartholomeo Las Casas, φραγκισκανός μοναχός, ιστορικός της εποχής, φίλος και βιογράφος του Κολόμβου ότι στα 14 του χρόνια (δηλ το 1453) ακολούθησε ένα αυτοεξόριστο βυζαντινό πρίγκιπα, τον Γεώργιο Παλαιολόγο Δισυπάτο, γνωστός ως Colon the Younger, ο οποίος μετά την Άλωση έγινε κουρσάρος και αργότερα Ναύαρχος του Γαλλικού στόλου. Την πιο πάνω πληροφορία την επιβεβαιώνει και ο γιος του Κολόμβου Φερδινάνδος, στη βιογραφία που έγραψε για τον πατέρα του.
Ένα άλλο ερώτημα σχετίζεται με το πως εμπλούτισε την εκπαίδευση του δηλ.
3) Πως έμαθε τη ναυτική τέχνη σε σύντομο χρονικό διάστημα από την άφιξη του στη Λισσαβώνα μιας και μέχρι τα 23 ασχολείτο μόνο με την υφαντική τέχνη;
4) Εξάλλου, ο ίδιος ισχυρίζεται ότι γνώριζε Κοσμογραφίαν, Γεωγραφίαν, Μαθηματικά και Χαρτογραφίαν, έμαθε να μιλάει και να γράφει Ισπανικά και Λατινικά. Πότε πρόλαβε να τα μάθει αφού μέχρι και τα 23 του χρόνια είχε λάβει μόνο τη στοιχειώδη μόρφωση; Από που τα διδάκτηκε όλα αυτά; Και με ποιους οικονομικούς πόρους απέκτησε όλες αυτές τις γνώσεις;
5) Επιπρόσθετα, όποιες γραπτές πηγές του Κολόμβου μας έχουν διασωθεί, δηλ. το ημερολόγιο και οι επιστολές του, δεν είναι γραμμένες στη μητρική του γλώσσα τα Ιταλικά, αλλά στα Ισπανικά. Μάλιστα γράφει προς τον Πάπα και τον Antonio Gallo, γραμματέα της Τραπέζης του Αγίου Γεωργίου της Γένοβας ισπανιστί και όχι ιταλιστί αν και όλοι μεταξύ τους ήταν Ιταλοί.
6) Η Βόλπερ, ο Σισιλιανός και ο Λάζος διερωτώνται γιατί η υπογραφή του Χριστόφορου Κολόμβου ήταν σε Ελληνολατινική μορφή, κάτι που κατά την κρίση τους δείχνει ότι γνώριζε τις δύο αυτές γλώσσες.
– Χρο – Ferens – Μάλιστα, έδωσε οδηγίες στους απογόνους του, σύμφωνα με τον Σάμουελ Έλιοτ Μόρισον, να συνεχίσουν να υπογράφουν με την υπογραφή του, η οποία είναι Χ με ένα S από πάνω του και ένα Μ με ένα ρωμαικό Α από πάνω του, διατηρώντας τη σχέση των γραμμών και των σημείων, χωρίς όμως να γνωρίζουμε ποια είναι η ερμηνεία τους μέχρι και σήμερα.
Μία άλλη ενότητα ερωτημάτων σχετίζεται με την προσωπική ζωή και δράση του Κολόμβου.
7) Αρχικά, τίθεται το ζήτημα πως μέσα σε δύο χρόνια που πήγε στην Πορτογαλία ο άσημος αυτός υφαντής να καταφέρει να παντρευτεί μία κόρη ευγενικής καταγωγής. Κατά τον Κανουτά αυτό ήταν μία πρακτική των βυζαντινών ευγενών, δηλ. γόνοι της βυζαντινής αυτοκρατορικής αυλής να παντρεύονται με αριστοκρατορικές οικογένειες της Δυτικής Ευρώπης, αν όχι με μέλη των βασιλικών τους οικογενειών.
8) Επίσης, απορία προκαλεί ότι όχι μόνο παντρεύτηκε μία αριστοκράτισα, αλλά έγινε αποδεκτός τόσο από τη βασιλική αυλή της Πορτογαλίας όσο και τη βασιλική αυλή της Ισπανίας για συνομιλίες περί χρηματοδότησης ενός ταξιδιού του στην Ανατολή μέσω Δύσης. Ουδέποτε όμως ζήτησε υποστήριξη για το όνειρο του από τη Δημοκρατία της Γένοβας ως Γενοβέζος. Μετά από 7 χρόνια διαπραγματεύσεων κατάφερε να πείσει τους Ισπανούς βασιλιάδες να χρηματοδοτήσουν την προσπάθεια του και να γίνει Ναύαρχος του ισπανικού στόλου, μόλις 14 χρόνια από την άφιξη του στη Λισσαβώνα.
9) Ένα ακόμη αξιοσημείωτο περιστατικό είναι το πως ο αδερφός του Βαρθολομαίος κατάφερε σε δύο μόλις χρόνια από την άφιξη του στη Λισσαβώνα να γίνει διάσημος χαρτογράφος, μία τόσο δύσκολη δουλειά την εποχή εκείνη.
10) Επίσης, ο Βαρθολομαίος επισκέφθηκε την αυλή του Βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου του 7ου με σκοπό να του δείξει τον χάρτη περί σφαιρικότητας της γης σταλμένος από τον ίδιο τον Κολόμβο και κατέληξε στη Γαλλική αυλή όπου διέμεινε μέχρι το 1492. Πως είχε τόση μεγάλη επιρροή ο Κολόμβος και ο αδερφός του στις δύο αυτές βασιλικές αυλές; Σύμφωνα με τον Κανούτα μπορεί να εξηγηθεί από τη συγγένεια του Κολόμβου με τον Γεώργιο Παλαιολόγο Δισύπατο τον Νεότερο.
11) Όλοι συμφωνούν ότι ο Κολόμβος είχε λαμπρή και επιβλητική εμφάνιση, ήταν μεγάλης διανοήσεως και ευφυίας, είχε τρόπους ευγενείς και ουδέποτε διέπραξεν αγένειαν ή επέδειξε αδεξιότητα στις σχέσεις του με τους Βασιλείς, τους Καρδινάλιους κτλ. Από που είχε διδαχθεί όλους αυτούς τους τρόπους;
12) Η σχέση του Κολόμβου με την καθολική εκκλησία ήταν άριστη. Αυτό εξηγήται από τον Κανουτά στη βάση ότι τρία μέλη της οικογένεια των Δισυπάτων, πριν ακόμη από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης εργάζονταν ως πρεσβευτές στην Παπική αυλή για την ένωση των δύο Εκκλησιών την οποία στήριξαν θερμά λαμβάνοντας το μέρος του Πάπα Ευγένιου του 4ου στη Σύνοδο Φερράρας – Φλωρεντίας το 1439. Έκτοτε, πάντα σύμφωνα με τον Κανουτά, η παπική εκκλησία θεωρούσε τους Δισύπατους ως πιστούς φίλους και μέλη της καθολικής εκκλησίας, εξηγώντας έτσι την ευμένεια που απολάμβανε ο Κολόμβος και οι αδερφοί τους ως απόγονοι των Δισυπάτων από τους εκκλησιαστικούς φορείς.
13) Ο Κολόμβος ποτέ δεν ξεκαθάρισε την καταγωγή του. Οι μεν υποστηρικτές της Γενουατικής θεωρίας δικαιολογούν αυτήν του την αποσιώπιση ως τρόπο επιβίωσης σε ένα ξένο βασίλειο. Οι δε υποστηρικτές της ελληνικής θεωρίας διατείνονται ότι ήταν ένας άνθρωπος χωρίς πατρίδα μετά την πτώση της Πόλης και ότι θα αντιμετώπιζε μία αρνητικά επιτηδευμένη συμπεριφορά στην προσπάθεια του για επιβίωση σε μία ξένη χώρα. Εξάλλου,ο γιος του Κολόμβου Diego, to 1504 πολιτογραφήθηκε ισπανός διά νόμιμου εγγράφου υπογεγραμμένου από τους Βασιλείς. Ήταν φυσικόν να μνημονεύεται στο έγγραφο αυτό η χώρα της καταγωγής του, αλλά το σημείο παρέμεινε κενό. Τέλος, ο γιος του Κολόμβου Φερδινάνδος αναφέρει στη βιογραφία του πατέρα του ότι το μόνο στοιχείο που έδωσε ο πατέρας του ήταν ότι κατάγεται από ευγενική οικογένεια χωρίς να διευκρινίζει κάτι περισσότερο.
14) Άλλο ένα στοιχείο είναι για μία επιστολή στην οποία αναφέρεται ο γιος του Φερνάνδος πως ο Κολόμβος γράφει στη νοσοκόμα του Πρίγκιπα Δον Χουάν της Καστίλλης, Dona Juana de la Torre και αναφέρει ότι δεν είναι ο πρώτος ναύαρχος της οικογένειας του, υπονοώντας ότι είναι συγγενής με τον Ναύαρχο του Γαλλικού στόλου Γεώργιο Παλαιολόγο Δισύπατο.
15) Τέλος, ο Φερδινάνδος όσο και να έψαξε διατείνεται ότι δεν βρήκε την οικογένεια Κολόμπο στη Γένοβα μόνο λίγα χρόνια μετά το θάνατο του πατέρα του.
Απορίες δημιουργούνται από τα πιο πάνω ερωτήματα σχετικά με την καταγωγή του μεγάλου εξερευνητή. Οι Λάζος, Κανούτας, Σισιλιανός και Βόλπερ θεωρούν ότι ο Κολόμβος ήταν βυζαντινός πρίγκιπας από την οικογένεια των Δισύπατων Παλαιολόγων, ο οποίος γεννήθηκε το 1439 μ.Χ και μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης κατέφυγαν στη Δυτική Ευρώπη, μαζί με τον Γεώργιο Κολόν Δισύπατο Παλαιολόγο, όπου κοντά του έμαθε τη ναυτική τέχνη, ταξιδεύοντας μαζί του ως πειρατής και θαλασσοπόρος 23 χρόνια. Η ευγενική καταγωγή του αποδεικνύεται σύμφωνα με τους προαναφερθέντες από διάφορα στοιχεία όπως οι αριστοκρατικοί του τρόποι, η ανώτερη μόρφωσή του, ο γάμος του με μια γαλαζοαίματη, η ανεμπόδιστη πρόσβαση που είχε στις βασιλικές αυλές και η φιλική σχέση του με τους κύκλους του Βατικανού. Επιπλέον, η διχογνωμία που υπάρχει για το έτος γεννήσεώς του, οι υπόνοιες που αφήνει ο ίδιος στις επιστολές σχετικά με την οικογένειά του και οι βιογραφίες του από το γιό του Φερδινάνδο και τον Βαρθολομαίο Ντε Λας Κάσας που υποστηρίζουν την πριγκιπική καταγωγή του Κολόμβου, ενισχύουν την ελληνική θεωρία. Γεννάται ωστόσο εύλογα η απορία, αν υπήρξε ποτέ ο Χριστόφορος Κολόμβος ο Γενοβέζος γιός του υφαντεργάτη; Ή ήταν μια ψευδή και κατασκευασμένη ιστορία διαφόρων προσώπων που είτε εσκεμμένα είτε από άγνοια ύφαναν έναν αληθοφανή μύθο γύρω από τη ζωή του Κολόμβου; Ο Σισιλιανός υποστηρίζει ότι την ίδια περίπου χρονική περίοδο υπήρξαν δύο Κολόμβοι. Ο ένας γεννήθηκε το 1451, πήγε στην Ισπανία όπου διέμεινε μέχρι και τον θάνατό του, και δούλευε ως λαναριστής και τυροπώλης, ένας άνθρωπος ταπεινής καταγωγής με μηδαμινό επίπεδο μόρφωσης. Το όνομά του ήταν Cristoforo Kolombo και όπως καταλαβαίνουμε εύκολα θα μπορούσε να μπερδευτεί με το όνομα του ανακαλύψαντα την Αμερική. Μόνο που ο δεύτερος σύμφωνα με τις θεωρίες περί ελληνικής καταγωγής γεννήθηκε το 1439 ήταν ευγενής με εξαιρετικό επίπεδο μόρφωσης ο οποίος πολλές φορές αναφέρεται στην ιστορία με το ισπανικό όνομα Cristobal Colon.
**************************************************************************************
Ενώ η καταγωγή του Χριστόφορου Κολόμβου παραμένει ασαφής λογω της απουσίας σημαντικών στοιχείων γύρω από τα πρώιμα, αλλά και μεταγενέστερα βήματά του στη ζωή, η σχέση του μεγάλου εξερεύνητή με τη Χίο αποτελεί αδιαμφισβήτητο στοιχείο το οποιο επιβεβαιώνουν όχι απλώς οι Ελληνες, αλλα και οι ξένοι ερευνητές που ασχολήθηκαν με τη ζωή του. Η σχέση του Κολόμβου με τη Χίο προσδιορίζεται από ένα ταξίδι που έκανε στα πρώιμα χρόνια της ζωής του στο νησί μας. Απτή απόδειξη για το ταξίδι αυτο αποτελεί το Ημερολόγιο που κρατούσε ο ίδιος ο Κολόμβος κατα το πρώτο του διερευνητικό ταξίδι προς τις Ινδίες. Συγκεκριμένα, σε καταχώρηση του στις 12 Νοεμβρίου 1492 αναφέρει οτι απάντησε στην Κούβα τον λεντίσκο ή αλλιώς το μαστιχόδεντρο κάνοντας παράλληλα αναφορά στο οτι είναι σαφώς μεγαλύτερος απο αυτόν της Χίου, αλλα και στα μεγάλα κέρδη που συνδέονται με την καλλιέργεια του. Επίσης, στις 11 Δεκεμβρίου του 1492, ένα δηλαδή μήνα μετα την πρώτη του σημείωση, κάνει ακόμα πιο συγκεκριμένη αναφορά στη Χίο και στη μαστίχα, ένα προϊόν το οποίο αναφέρει και σε γράμμα του στον Σαντάντζελ με σκοπό να ενημερώσει τους Ισπανούς βασιλείς οτι ειναι πεπεισμένος πως ανακάλυψε το μαστιχοφόρο σχίνο που μόνο στη Χίο φύεται.
Παρόλα αυτα, ειναι άγνωστο το πότε ακριβώς ο Κολόμβος επισκέφθηκε τη Χίο. Σε κάθε περίπτωση, συμφωνα με τη γενουατική προσέγγιση το ταξίδι του πρεπει να πραγματοποιήθηκε σε μια απο τις δυο αμυντικές ναυτικές επιχειρήσεις που ξεκίνησαν απο τη Γένοβα για την ενίσχυση της Χίου, που ήταν επαρχία της, ήδη απο το 1346. Το πρώτο ταξίδι πραγματοποιήθηκε απο τη Γενοβα με κατεύθυνση τη Χίο στις 25 Μαΐου 1474, ενω το δευτερο, το Σεπτέμβριο του 1474. Και τις δύο εκστρατείες της Γένοβας προς τη Χίο, ηγούντο μέλη των δυο αριστοκρατικών οικογενειών οι οποίες φαίνεται οτι προστάτευαν τον πατέρα του Κολόμβου, Δομήνικο, αλλά και τον ίδιο, δηλ. Οι Σπινόλα κα οι Ντι Νέγκρος. Ο Κολόμβος πρεπει να έμεινε για αρκετό διάστημα στη Χίο, ενω κάποιοι ιστορικοί εικάζουν οτι έμεινε ένα ή δυο χρόνια αφού κάνει εκτενείς αναφορές στην καλλιέργεια της μαστίχας. Π.χ. Στις ημερολογιακές καταχωρήσεις της 12ης Νοεμβρίου και 11ης Δεκεμβρίου 1474 αναφέρει λεπτομέρειες για την μαστιχοκαλλιέργεια, αλλά και οτι η σοδειά της εποχής εκείνης απέφερε 50,000 δουκάτα.
Επιπλέον, ο ιστορικός Χοπφ, αναφέρει οτι ο Άγγελος Ιουστινιάνι, μέλος της αριστοκρατικής οικογένειας που ηγεμόνευε τη Χίο την περίοδο εκείνη της γενουατοκρατιας στο νησι, φιλοξένησε τον Κολόμβο στην έπαυλη του, “Ομήρικα”, που βρισκόταν στην περιοχή της Δασκαλόπετρας.
Σύμφωνα με την βυζαντινή προσέγγιση, ο Κολόμβος στο ταξίδι του στη Χίο, εκτός απο τη γνώση της καλλιέργειας της μαστίχας έμαθε σημαντικές πληροφορίες απο Χιώτες ναυτικούς για νέους δρόμους προς την ανατολή. Συγκεκριμένα, υπάρχει η παράδοση οτι ένας γνωστός Χιώτης πλοίαρχος, ο καπτ, Ανδρέας Κεφαλάς απο το Βροντάδο, είχε επισκεφθεί ήδη την Αμερική πριν τον Κολόμβο, χωρίς να γνωρίζει βέβαια οτι πρόκειται για μια νέα Ηπειρο. Τόσο ο χάρτης, οσο και οι πληροφορίες που του έδωσαν, ήταν σημαντικές για τη διεκπεραίωση του ταξιδιού του.
Ολοκληρώνοντας, ειναι σημαντικό να αναφέρουμε οτι τόσο η γενουατική προσέγγιση της καταγωγής του Κολόμβου, όσο και η βυζαντινή, συμφωνούν στο οτι το ταξίδι του μεγάλου εξερεύνητή στη Χίο αποτέλεσε το εφαλτήριο για την αναζήτηση ενός εναλλακτικού ναυτικού δρόμου προς την ανατολή, με κατεύθυνση ομως τη δύση. Για παράδειγμα, η Χίος κατα τον Γκρανζόττο, αποτελεί το σημείο της “γένεσης της μεγάλης ανακάλυψης”, ενώ κατά τον Κανούτα αποτελεί το σημείο στο οποίο ο Κολόμβος έλαβε πολύτιμες ναυτικές πληροφορίες που τον ώθησαν στην αναζήτηση δρόμων προς την Ανατολή εκ της Δύσης.
Οι μυρωδιές της Χίου, οι άνθρωποι της με την εκτεταμένη εμπορική δραστηριότητα τους στην ανατολή, αλλά και η ευρύτερη γεωγραφική της θέση στο κέντρο του Λεβάντε σε συνδυασμό με την πρόσφατη άλωση της Πόλης ώθησαν τον Κολόμβο στο να αναζητήσει πιο ασφαλείς δρόμους προς τις Ινδίες απο υφιστάμενους που όμως επέβαλαν τη διόδο μέσω εδαφών που πρόσφατα κατακτήθηκαν απο τους άπιστους και επικίνδυνους για την εποχή Οθωμανούς Τούρκους.
Συντάχθηκε από τον/την/τους Δεσποιάννα Κορακίδη, Λουκά Γλύπτη, Μαρία Ματθαίου Μέλη Ε.Ο.Δ Το Κάστρο της Χίου ένας Χαμένος Παράδεισος
